____________ ____________ ταξιδεύοντας: 98 ~ Γκούναρ Έκελοφ: "Στην ελληνική Νεάπολη"

ταξιδεύοντας

Κυριακή 30 Μαΐου 2010

98 ~ Γκούναρ Έκελοφ: "Στην ελληνική Νεάπολη"


Gunnar Ekelöf (1907-1968)
"πάνω απ' τη γκρίζα θάλασσα"



Τοτέμ - Ζώα

Στην ελληνική Νεάπολη
στο σκονισμένο πάρκο με τις αρρωστημένες φοινικιές
πάνω απ' την γκρίζα θάλασσα
τη γεμάτη με ανέκφραστα χρώματα και ναυάγια
αυτό το σιωπηλό μουσείο του κόσμου:
Το χταπόδι, κρυμμένο στο βάθος της γυάλινης γωνιάς
βυθισμένο κι ακίνητο στο χρώμα του πάτου
με τα εξογκωμένα μάτια του' κυνηγώντας
μία ρυθμική σειρά φουσκάλες ανεβαίνει
και έξι εφτά σουπιές ψηλά χορεύοντας
με τις μεμβράνες τους να πάλλονται προς τις στιλπνές πλευρές τους
κάτω απ' το φως της επιφάνειας
Πετούμενα και πεταλούδες του βυθού
με διπλωμένα τα φτερά σε φιλντισένιο ρύγχος
χορεύοντας και προς τα εμπρός όλες συγκλίνοντας
σε κύκλο αγγίζοντας την κορυφή και αργά το βάθος
με γλαρωμένα μάτια από ηδονή
σουπιές τις μεμβράνες πλαταγίζοντας
και με το ταίρι τους διαρκώς αλλάζοντας τη θέση
ψηλότερα χαμηλότερα. — Ξέρω τι παίζουν
παίζουν το ρεύμα' το υπόγειο ρεύμα της θάλασσας' το εύρρωστο ενάντιο ρεύμα
που παλλόμενες τις συγκρατεί
πάνω από το ενέδρευον βάθος.

μτφ: Μαργαρίτα Μέλμπεργκ

Image and video hosting by TinyPic
Νεάπολη Βοιών Λακωνίας (Βάτικα): Το λιμάνι

__ __ __ __

Ελλάδα

Εξωκλήσι ασβεστωμένο
Με τα χιλιοφθαρμένα σου εικονίσματα!
Η πόρτα σου κλείνει
μ' ένα καρφάκι μόνο και μια μάλλινη κλωστή
από αυτές που βρίσκεις μες στ' αγκάθια
και τις τυλίγεις γύρω απ' το δάχτυλο
Το μπουκαλάκι με το λάδι είναι μπρος σου
κι η λαδωμένη λάμπα και το πιατάκι
για κείνον πού 'χει λίγες δεκάρες
για κείνον που 'χει σπίρτα

Παλιά εικονίσματα και νέα
που τα προσφέρανε μανάδες
- δε λείψαν δα οι ευκαιρίες -
για κείνον που χάθηκε στη στενοποριά
για κείνον που πήραν οι γενίτσαροι
για κείνον που τα μάτια του αδειάσαν
για κείνον που 'φυγε με τον Μάρκο -
φτενές μορφές κάτω απ' το γυαλί
Δεν είσαι πιο τρανό από παχνί:
Καμπάνες σου τα κουδούνια των προβάτων
που ηχούνε κάπου στα βουνά
ξωκλήσι εσύ που κλειδωνιά σου είναι
μια μάλλινη κλωστή.

μτφ: Δημήτρης Χουλιαράκης

Image and video hosting by TinyPic
Ξωκλήσι στην Αργολίδα

__ __ __ __

Ο Σουηδός ποιητής και δοκιμιογράφος Γκούνναρ Έκελοφ, από τους σπουδαιότερους σκανδιναβούς ποιητές του εικοστού αιώνα, γεννήθηκε στην Στοκχόλμη το 1907.

Image and video hosting by TinyPic

Παιδί εύπορης οικογένειας, σε ηλικία εννέα ετών χάνει τον πατέρα του που λάτρευε, και όταν, αργότερα, η μητέρα του ξαναπαντρεύεται, δεν μπορεί να αποδεχθεί τον πατριό του και τον καινούργιο αδελφό του, πολύ περισσότερο που οι δυο τους αρχίζουν να συμμερίζονται τις ιδέες του ναζισμού. Από μικρή ηλικία ταξιδεύει με την μητέρα του στην Γαλλία, Ιταλία και Γερμανία και κατά τις δεκαετίες του '50 και του '60 προσθέτει στους προορισμούς του την Ελλάδα, την Τουρκία και την Τυνησία. Μελετά ανατολικές γλώσσες στο Λονδίνο και επιστρέφοντας στην Σουηδία εγγράφεται στο πανεπιστήμιο της Ουψάλα αλλά δεν ολοκληρώνει τις ιρανικές σπουδές του. Όντας οικονομικώς ανεξάρτητος, λόγω της σημαντικής κληρονομιάς που του έχει αφήσει ο πατέρας του, το τέλος της δεκαετίας του ΄20 τον βρίσκει στο Παρίσι να σπουδάζει μουσική και να έρχεται σε επαφή με τα καλλιτεχνικά και λογοτεχνικά ρεύματα της εποχής. Επηρεάζεται από τον σουρεαλισμό αλλά δεν ακολουθεί την τρέχουσα τάση. Το 1930 συναντά την Gunnel Bergström και μετά από σχέση δύο ετών παντρεύονται για να τον εγκαταλείψει εκείνη, σε λιγότερο από ένα χρόνο, προκειμένου να ακολουθήσει την νέα της σχέση, την Κάριν Μπόγιε.

Το πρώτο του βιβλίο sent på jorden (late on earth), με ποιήματα που έχει γράψει στο Παρίσι διακατεχόμενος από αυτοκτονικές σκέψεις, εκδίδεται το 1932 και σηματοδοτεί την εισαγωγή του σουρεαλισμού στην σουηδική ποίηση. Το βιβλίο δέχεται εχθρικές κριτικές καθώς το σουηδικό κοινό δεν είναι έτοιμο γι αυτό το είδος του μοντερνισμού που αποποιείται μέχρι και τα κεφαλαία γράμματα. Eδώ, αξίζει να σημειώσω τις ομοιότητες με τον δικό μας Νίκο Εγγονόπουλο. Γεννημένοι κι οι δυο την ίδια χρονιά, εισάγουν στην πατρίδα τους τον ποιητικό σουρεαλισμό και δέχονται, αρχικώς, την χλεύη κριτικών και ομοτέχνων τους.

Tα αμέσως επόμενα βιβλία του γράφονται ενώ ο Έκελοφ διέρχεται περίοδο ερωτικών απογοητεύσεων και αλκοολισμού. Λίγο μετά χάνει (όχι με δική του ευθύνη) το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας του και ένα σεβαστό ποσό των χρημάτων που του απομένουν επενδύει σε μία βραχύβια εκδοτική εταιρία. Στη συνέχεια εργάζεται ως λογοτεχνικός κριτικός και ως κριτικός τέχνης και γίνεται συνιδρυτής του πρωτοποριακού περιοδικού Karavan. Πραγματοποιεί δύο ακόμα γάμους και από τον δεύτερο αποκτά, το 1942, μία κόρη. Το 1958 γίνεται μέλος της Σουηδικής Ακαδημίας και ανακηρύσσεται επίτιμος διδάκτορας του Πανεπιστημίου της Ουψάλα ενώ το 1966 τιμάται με το Λογοτεχνικό Βραβείο του Σκανδιναυικού Συμβουλίου. Ο θάνατος τον βρίσκει στις 16 Μαρτίου του 1968, στην Σιγκτούνα, στην πόλη όπου ζούσε από τα μέσα της δεκαετίας του '50.
(K.σ-Μ.)

__ __ __ __



- To ποίημα "Τοτέμ - Ζώα" είναι από την ανθολογία
Σύγχρονη Σουηδική Ποίηση - εκδ. Γνώση, 1993
- To ποίημα "Ελλάδα" είναι από την λέξη - τ.189/Ιούλ.2006
- εξώφυλλα βιβλίων: topbooksguide.com
- Φωτογραφίες: sverigesradio.se, flickr.com,
travelerstales.com, thegogglesdonothing.com