____________ ____________ ταξιδεύοντας: 29 ~ Ζακλίν ντε Ρομιγύ: "Στις θάλασσες που ταξίδεψε ο Οδυσσέας"

ταξιδεύοντας

Παρασκευή 16 Μαρτίου 2007

29 ~ Ζακλίν ντε Ρομιγύ: "Στις θάλασσες που ταξίδεψε ο Οδυσσέας"


Jacqueline de Romilly
(1913)
---ενημέρωση: 1913-1910---

«Όλος ο κόσμος πρέπει να μάθει Ελληνικά, γιατί ή 'Ελληνική γλώσσα μας βοηθάει πρώτα απ' όλα να καταλάβουμε τη δική μας γλώσσα». - J.d.R.

Παιχνίδι Φωτός στην Ελλάδα
Το πρώτο ταξίδι στην Ελλάδα! Η Jacqueline de Romilly και οι συμφοιτητές της - μόλις είκοσι χρονών - διασχίζουν "τις θάλασσες που ταξίδεψε ο Οδυσσέας", για να γνωρίσουν σε μια κρουαζιέρα το 1935, τον τόπο και τα μνημεία που μελετούν στις σπουδές τους.
Η διαφορά απόψεων και στάσης απέναντι στον ελληνικό πολιτισμό εκδηλώνεται με την επιστροφή τους στο Παρίσι, όταν ο συμφοιτητής της, ο μετέπειτα ακαδημαϊκός Roger Caillois, δημοσίευσε ένα άρθρο με τίτλο "Παιχνίδι Σκιών στην Ελλάδα". Ο Caillois μελετούσε και συσχέτιζε αρχέγονες λατρείες και γενικά πλάσματα της φαντασίας διαφόρων λαών. Στην Ελλάδα στάθηκε και βρήκε σκιές στην Γοργώ και στο παλάτι του Μίνωα με τον λαβύρινθο.
Με το βιβλίο "Παιχνίδι Φωτός στην Ελλάδα" η συγγραφέας απαντά στο άρθρο του φίλου της, και από την αντιπαράθεση των σκέψεων προκύπτει - όπως στο παιχνίδι φωτός και σκιάς - ένα σαφέστερο ανάγλυφο.
Η Jacqueline de Romilly υποστηρίζει με πάθος τη δική της Ελλάδα, όπου η προσπάθεια να θριαμβεύσει το φως πάνω στις σκιές είναι αδιάκοπη. Καρποί αυτής της προσπάθειας είναι τα ανυπέρβλητα έργα της τέχνης, του λογισμού και του λόγου, που μεταφέρονται ως σήμερα και αποτελούν το θεμέλιο του πολιτισμού μας.

= = =

Η ζωή της Jacqueline de Romilly είναι μια αδιάκοπη σειρά συγγρα- φής και διδασκαλίας. Είναι ομότιμος καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης και επί σειρά ετών, δίδαξε στο College de France. Είναι μέλος της Academie des Inscriptions et Belles Lettres. Επιστέγασμα όλων, η εκλογή της, το 1989, στη Γαλλική Ακαδημία.
Η αδιάκοπη προσφορά της στα ελληνικά γράμματα αναγνωρίστηκε με την εκλογή της στην Ακαδημία Αθηνών. Τιμήθηκε με το Βραβείο Ωνάση 1995 και, σε ειδική τελετή, ονομάστηκε δημότης Αθηναίων. Στις αρχές Σεπτεμβρίου του 1995 με Προεδρικό Διάταγμα η Jacqueline de Romilly πολιτογραφήθηκε Ελληνίδα.

= = =

Γιατί η Ελλάδα;
H Jacqueline de Romilly απαντά στο ερώτημα από την προσωπική ανάγκη να εξηγήσει την ισόβια και ολοκληρωτική της αφοσίωση στη μελέτη και στην προβολή των ελληνικών γραμμάτων. Στη συμπυκνωμένη αυτή αναφορά διατρέχει ολόκληρο το φάσμα του ελληνικού θαύματος από τον Ομηρο και τον Πίνδαρο ως το κορύφωμα του 5ου αιώνα της Αθήνας, κυρίως από την πλευρά των κειμένων της ιστορίας, της τραγωδίας και της φιλοσοφίας.
Γιατί η Ελλάδα; Γιατί όλα αυτά τα μεγάλα έργα των αναζητήσεων έχουν για μοναδικό κίνητρο την επιθυμία να εισχωρήσουν στο βάθος του ανθρώπου, ν' αναδείξουν καταστάσεις, σκέψεις και συναισθήματα που τον κατέχουν σε όλες τις εποχές. Θέλουν με πάθος να κατανοήσουν τη ζωή, να την εξυμνήσουν και να υψώσουν τον άνθρωπο όπως αυτός είναι, χωρίς να τον παραμορφώνουν. Οι ήρωες, οι μύθοι, τα σύμβολα, τα θεωρητικά σχήματα, ακόμα και οι θεοί ανθρωποποιούνται για να δοθεί περισσότερη σημασία στο "ανθρώπινο". Από το προσωπικό και το μερικό προκύπτει το γενικό και σε ανώτερη βαθμίδα το καθολικό, το οικουμενικό...

Η Εξέλιξη του Πάθους
Πρόκειται για μια μελέτη σύγκρισης ορισμένων σκηνών πάθους, όπως αυτό εξελίσσεται στο τραγικό θέατρο, κυρίως στο θέατρο του Αισχύλου και του Ευριπίδη, και οχι τόσο του Σοφοκλή, ο οποίος απέφευγε τα μεγάλα σκηνικά τεχνάσματα. Μέσα από αυτή τη σύγκριση διαφαίνεται η πορεία της ίδιας της δομής σκέψης και φιλοσοφίας , της εποχής του κάθε ποιητή. Από τον Αισχύλο ως τους επερχόμενους βλέπουμε να εμφανίζεται το είδος της μεγαλοπρεπούς ενορχήστρωσης, που αναμειγνύει τις ανθρώπινες ενέργειες με την επέμβαση των θεών : ο Αισχύλος ενδιαφέρεται κυρίως για τη σύγκρουση, τη δράση, την ένταση του άγχους, όπου αναδεικνύονται δυνάμεις ανώτερες απο τον άνθρωπο, ενώ οι ατομικοί χαρακτήρες σβήνουν,φαίνονται δευτερεύοντες. Εμποτισμένο με το πνέυμα των σοφιστών, το θέατρο του Ευριπίδη, φέρνει το νέο μύνημα : οτι στην ανθρώπινη δυστυχία δεν μετράνε παρά τα προσωπικά συναισθήματα και ο οίκτος υπερέχει του φόβου.

Ο Νόμος στην Ελληνική Σκέψη: από τις Απαρχές στον Αριστοτέλη
Στο βιβλίο αυτό η Jacqueline de Romilly εξετάζει ένα θεμελιώδες κεφάλαιο της αρχαίας ελληνικής σκέψης: τον Νόμο. Με βάση τα κείμενα, αναλύει τη γέννηση και τη συναρπαστική εξέλιξη αυτής της έννοιας, στην οποία θα στηριχτεί αργότερα ολόκληρος ο πολιτισμός μας. Ο νόμος, για τον οποίο ήταν τόσο υπερήφανοι οι Ελληνες, αντλούσε τη δύναμή του μόνο επειδή ήταν έργο συλλογικό. Δημιουργήθηκε από την ανθρώπινη συναίνεση και δεν είχε κανενός είδους εγγυητή. Συνιστά ένα ιδεώδες πολιτισμού που οι άνθρωποι χάρισαν στον εαυτό τους. Είναι ίδιον της αρχαίας Ελλάδας, που κατέχει και το μοναδικό προνόμιο να παρουσιάζει στα κείμενά της, όλες τις μεταλλάξεις των απλών εθιμικών κανόνων, σε πραγματικούς νόμους. Αυτό έγινε όταν οι πολίτες απόκτησαν πρόσβαση στην πολιτική ζωή. Ηθελαν η πόλη τους να διοικείται από έναν δικό της κανόνα και όχι από έναν άνθρωπο. Με τον νόμο αντιτάσσονται στην πρωτόγονη αναρχία και την αυθαιρεσία...

Ο Θησαυρός των Λησμονημένων Γνώσεων
Ολα ξεκινούν από περιστατικά πολύ απλά, από την καθημερινή ζωή είτε από την εμπειρία του δασκάλου. Δείχνουν με σαφήνεια ότι οι μνήμες μας είναι λιγότερο λησμονημένες από όσο νομίζουμε. Μερικές επανέρχονται στη συνείδηση από πολύπλοκους και απρόβλεπτους συνειρμούς. Αν δεν το κατορθώσουν, είμαστε τουλάχιστον ικανοί, μπροστά σε κάποια υπόδειξη, να αναγνωρίσουμε αυτό που νομίζαμε ότι αγνοούμε. Χωρίς να το ξέρουμε, λοιπόν, η γνώση παραμένει μέσα μας. Eτσι δημιουργούνται σημεία αναφοράς που μας επιτρέπουν να κρίνουμε καλύτερα, έτσι συντελείται η πνευματική διαμόρφωση, συναισθηματική και ηθική.


"Βάστα Καρδιά Μου": η Ανάπτυξη της Ψυχολογίας στα Αρχαία Ελληνικά Γράμματα
Πότε και πώς γεννήθηκε αυτό που ονομάζουμε ψυχολογία; Στις απαρχές, το έπος παρουσίαζε πράξεις και δεν ανέλυε συναισθήματα. Οταν όμως ο Οδυσσέας στην Οδύσσεια ανθίσταται στην παρόρμηση της στιγμής και λέει "Βάστα καρδιά μου", η μικρή αυτή εσωτερική κρίση, που θα παρέμενε διάσημη, αποτελεί την αρχή μιας από τις σημαντικότερες εξελίξεις της ανθρώπινης σκέψης. Πράγματι, η κυρίως ψυχολογική ανάλυση γεννιέται στην Αθήνα τον 5ο αιώνα π.Χ. Το βιβλίο αυτό δείχνει την προοδευτική ανάπτυξή της μέσα στη γραμματολογία της εποχής: τραγωδία, ιστορία, φιλοσοφία. Προσπαθεί να προσδιορίσει κάτω από ποιές επιδράσεις άγγιξε τη συνείδησή μας και κατέλαβε τόσο σημαντική θέση στα έργα που ακολούθησαν. Δείχνει αυτό που μας συνδέει ή μας χωρίζει από την ψυχολογία εκείνης της εποχής.

Αλκιβιάδης
Στον "Αλκιβιάδη", η διάσημη ελληνίστρια προσεγγίζει το πιο αμφιλεγόμενο, το πιο αντιφατικό αλλά και το πιο συναρπαστικό πρόσωπο της αρχαίας ελληνικής ιστορίας. Το βιβλίο αυτό δεν είναι μυθιστορηματική βιογραφία: εκθέτει τα γεγονότα, αναφέρει τα κείμενα, δίνει τις πηγές. Μέσα όμως από αυτά, η συγγραφική δύναμη της Γαλλίδας ακαδημαϊκού παρασύρει τον αναγνώστη καθώς μεταδίδει το πάθος και το δέος της μπροστά στη μεγάλη και τραγική κατ' αυτήν, μορφή του Αλκιβιάδη. Ολη η ζωή του είναι μια αδιάκοπη περιπέτεια, με απίθανες ενέργειες, χαοτικές εναλλαγές δόξας και αμαύρωσης, θάρρους και φαυλότητας, που την κάνουν σχεδόν μυθική. Αυτός ο ωραίος και τολμηρός νέος, με κηδεμόνα τον Περικλή και δάσκαλο τον Σωκράτη, βρέθηκε στο επίκεντρο της Αθηναϊκής ζωής στα χρόνια του Πελοποννησιακού Πολέμου. Γοήτευε με τα χαρίσματα, τις θρασύτητες, τα σκάνδαλά του. Ολοι τον θαύμαζαν και του συγχωρούσαν τα πάντα...


Έκτωρ
Ο Εκτωρ, ο υπερασπιστής της Τροίας στην Ιλιάδα, είναι ένα πρόσωπο που δίνεται με τέτοιο τρόπο ώστε να ενδιαφέρει και να συγκινεί το κοινό της εποχής μας. Είναι ένας ήρωας πιο ανθρώπινος από όλους τους άλλους. Ο Ομηρος θα μπορούσε να δείξει αυτόν τον Τρώα πρίγκηπα με ένα πνεύμα κάπως εχθρικό, σαν έναν εχθρό. Συμβαίνει το αντίθετο. Ο Ομηρος μας παρουσιάζει τον Εκτορα, μόνο τον Εκτορα, να περιβάλλεται από τους δικούς του, από τον πατέρα, τη μητέρα, τη γυναίκα και το παιδί του - και όλος ο κόσμος ξέρει τον θαυμάσιο αποχαιρετισμό του Εκτορα και της Ανδρομάχης: γύρω από το πρόσωπό του σχηματίζεται ένα ρεύμα συμπάθειας, ανησυχίας και βαθύτερου οίκτου. Ο οίκτος αυτός δικαιολογείται γιατί ο Εκτωρ θα σκοτωθεί, θα κακοποιηθεί μετά το θάνατό του, ο Αχιλλέας θα αρνηθεί την ταφή του...
= = =

Η Jacqueline de Romilly, που ηγείται του κινήματος επαναφοράς της κλασικής παιδείας στον κόσμο και ειδικά στην Ευρώπη, είναι μια εξέχουσα ελληνίστρια της εποχής μας με διεθνή αναγνώριση. Γεννήθηκε στο Chartres και ανάλωσε τη ζωή της στη μελέτη της αρχαίας ελληνικής γραμματείας. Καρπός αυτής της αφοσίωσης είναι περισσότερα από είκοσι βιβλία για τα μεγάλα κλασικά κείμενα, το αρχαίο θέατρο και τους τραγικούς, τον Ομηρο και τους σοφιστές, τα προβλήματα της ελληνικής δημοκρατίας, τον ανθρωπισμό στην ελληνική σκέψη και την εξέλιξη του νόμου στα κλασικά κείμενα. Το κύριο όμως αντικείμενο των μελετών της παραμένει ο Θουκυδίδης, στον οποίον, εκτός από τη μετάφραση του έργου του, αφιέρωσε πολλές μελέτες, οι οποίες την ανέδειξαν σε διεθνές επίπεδο.


Kείμενα και εικόνες βιβλίων: Εκδόσεις to-asty.gr
Φωτογραφίες: canalacademie.com, perizitito.gr, unarbre.org
Συμπλήρωματικές πληροφορίες: myworld.gr, 3gym-kerats.att.sch.gr


Ενημέρωση 19/12/2010
Από ΤΑ ΝΕΑ online

Πέθανε σε ηλικία 97 ετών, η μεγάλη ελληνίστρια και ακαδημαϊκός Ζακλίν ντε Ρομιγί, η οποία υπήρξε η πρώτη γυναίκα καθηγήτρια του College de France. [....] Ακαδημαϊκός η Ζακλίν ντε Ρομιγί άφησε πίσω της εκτός των άλλων ένα σημαντικό έργο για την Αθήνα του 5ου αιώνα απ' όπου «ξεκίνησαν όλα»: η φιλοσοφία, η ιστορία, η τραγωδία, η κωμωδία, οι σοφιστές.

Γεμάτη θαυμασμό για την εποχή εκείνη, μελέτησε τον Θουκυδίδη, που τη γοήτευσε με την ωραιότητα και την ευαισθησία του λόγου του, τον οποίο αποκαλούσε «έναν από τους άνδρες της ζωής της», καθώς επίσης τον Όμηρο, τον Αισχύλο, τον Ευριπίδη.

Όσοι συνάντησαν αυτήν τη μικροκαμωμένη γυναίκα με τα μπλε μάτια και τα λευκά μαλλιά, διαπίστωσαν ότι τα ελληνικά την έκαναν ευτυχισμένη, ότι τη διέκρινε μια βαθιά εσωτερική γαλήνη και ότι ήταν ένας άνθρωπος παθιασμένος και με χιούμορ παρά το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια ήταν τυφλή.

Η Ζακλίν ντε Ρομιγί γεννήθηκε στις 26 Μαρτίου του 1913 στην πόλη Σαρτρ. Ο Εβραίος πατέρας της σκοτώθηκε στο μέτωπο όταν η Ζακλίν ήταν ενός έτους. Τη μεγάλωσε η μητέρα της, μυθιστοριογράφος.

Η Ζακλίν ντε Ρομιγί σπούδασε Λατινικά και Αρχαία Ελληνικά στο Lycee Moliere. Σε ηλικία μόλις 17 ετών, το 1933, γίνεται η πρώτη γυναίκα υποψήφια στο Concours General της Γαλλίας (γενικές εξετάσεις για αριστούχους), ύστερα η πρώτη γυναίκα καθηγητής στο περίφημο College de France και η δεύτερη γυναίκα ακαδημαϊκός στη Γαλλική Ακαδημία, μετά την Μαργκερίτ Γιουρσενάρ.

Μεταφράστρια των Ελλήνων κλασικών στα γαλλικά η Ζακλίν ντε Ρομιγί, δημοσίευσε πλήθος μελετών για την αρχαία ελληνική γραμματεία και ιστορία ενώ δίδαξε ως καθηγήτρια της αρχαίας ελληνικής γραμματείας στα πανεπιστήμια της Λιλ, της Σορβόνης και στο College de France.

Κατά τη διάρκεια της καριέρας της διατέλεσε διδάκτωρ σε μερικά από τα μεγαλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου, ανάμεσα στα οποία αυτά της Οξφόρδης, των Αθηνών, του Δουβλίνου, του Μόντρεαλ και του Γέιλ.

Το 1995 της δόθηκε η ελληνική υπηκοότητα και το 2001 ανακηρύχθηκε πρέσβειρα του Ελληνισμού.

«Είναι μια μεγάλη απώλεια για τη χώρα μας. Ήταν μια γυναίκα που αφιέρωσε όλη τη ζωή της στην ελληνική γλώσσα και τον ελληνικό πολιτισμό γιατί θεωρούσε ότι ήταν μια εκπαίδευση στην κατανόηση της ελευθερίας του ατόμου, στην προσήλωση στη δημοκρατία» δήλωσε η Ελέν Καρέρ ντ' Ανκός, ισόβια γραμματέας της Γαλλικής Ακαδημίας.

«Υπέφερε πολύ εδώ και μερικές δεκάδες χρόνια από το γεγονός ότι έβλεπε να φθίνει η μελέτη της ελληνικής γλώσσας και αυτό τής προκαλούσε τεράστιο πόνο» πρόσθεσε η Ντ' Ανκός, η οποία πιστεύει ότι ο καλύτερος φόρος τιμής για την Ζακλίν ντε Ρομιγί «θα ήταν να δοθεί εφεξής μεγαλύτερη σημασία στην ελληνική γλώσσα, την οποία υποστήριξε περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον στη χώρα μας».
= = = = = = = =

Ενημέρωση 27/12/2010
Χρήστο, σ' ευχαριστώ: 



2 Comments:

Anonymous Χρήστος :

Πολύ ωραίο και το σκίτσο του Στάθη, με το οποίο την αποχαιρετά σήμερα στην Ελευθεροτυπία.

Καλή αντάμωση με τη Γιουρσενάρ, λοιπόν.

(Πρώτη φορά σχολιαστής στο διαδικτυακό σπιτικό σας, θα έπρεπε να σας συγχαρώ γι'αυτό, αλλά μάλλον περιττεύει-το ξέρετε ότι μας είναι πολύτιμο.)

Δευτέρα, Δεκεμβρίου 20, 2010 8:45:00 μ.μ.  
Blogger Κατερίνα Στρατηγοπούλου-Μ. :

Χρήστο,

σ' ευχαριστώ για το σκίτσο, δεν το είχα δει!
(με την ευκαιρία, να πω ότι εκτιμώ ιδιαιτέρως τον Στάθη.)

Για την Ρομιγύ, πέρα από όσα γνωρίζουμε από τις δημοσιεύσεις, αξίζει να πω ότι είχα τις καλύτερες πληροφορίες για την ανθρώπινη πλευρά της, από καθηγήτρια Γαλλικών των παιδιών μου - πληροφορίες που είχε αποκομίσει από προσωπική εμπειρία. Όσο για το πάθος της για την ελληνική γλώσσα, μακάρι να έχει αφήσει λίγο από τη φλόγα του σε όλους μας.

Πολλές ευχές για τη νέα χρονιά!

Δευτέρα, Δεκεμβρίου 27, 2010 6:18:00 μ.μ.  

Δημοσίευση σχολίου

<< Home