61 ~ Λόνι Χαλ Ντυπόν: Στα περίχωρα της Αθήνας

Lonnie Hull Dupont
Αγάπησα κάθε λεπτό που έζησα στην Ελλάδα


Δεκέμβρης στις ακτές του Ιονίου

Ι
Στο σταθμό του τραίνου, τα κάρβουνα γκρεμίζονται
από τη σχάρα του τζακιού.
Οι γυναίκες αποθέτουν τις τσάντες
με τα σκόρδα και τις τομάτες
για να τρίψουν τα κοκκινισμένα χέρια τους
και να τυλιχτούν με τις μαντίλες.
Τις παρατηρώ καθώς βγαίνουν έξω
στους μουσκεμένους και γυαλιστερούς δρόμους.

Περιμένω μέχρι να φανείς στην πόρτα.
Παίρνεις τα χέρια μου, τα σφίγγεις
σαν να μην μπορείς να πιστέψεις πως είμαι εδώ.
Πιέζεις τις παλάμες μου στο μελαχρινό πρόσωπό σου.

Έξω είναι σκοτεινά και βρέχει,
μπορώ ν' ακούσω τη θάλασσα. Φεύγουμε τρέχοντας σαν παιδιά
μέσα στο ήσυχο χωριό, για το σπίτι σου.
Κάτω απ' τα φώτα του δρόμου σταματάς να με κυττάξεις,
ξεσπάς σε γέλια με τα βρεγμένα μαλλιά μου.

ΙΙ
...
Δείχνεις σαν να θες μόνο
ν' ακούς τη φωνή μου' δεν λες τίποτα.
Μ' ακολουθείς από δωμάτιο σε δωμάτιο,
πίνοντας ρετσίνα. Καθαρίζω πορτοκάλια στην κουζίνα,
σ' αγγίζω στο χωλ, πλαγιάζω μαζί σου στο κρεβάτι.
Τα παραθυρόφυλλα λαχταρούν ν' ανοίξουν
αυτή την υγρή νύχτα.
Παρατηρούμε τις σκιές μας στο ταβάνι,
δύο, μετά μία, και ξανά.
...
μτφ: Ιωάννα Μοάτσου-Στρατηγοπούλου

= = =

O πατέρας μου ήταν Έλληνας, αλλά δεν τον γνώριζα καθόλου. Τον συνάντησα από σύμπτωση - μόλις είχα αποφοιτήσει και δούλευα σερβιτόρα σε ένα ελληνικό εστιατόριο της πόλης μου. Του έμοιαζα τόσο πολύ που οι πελάτες συμπέραναν ότι ήμουν ένα από τα παιδιά του. Έτσι, κατάφερα να τον γνωρίσω. Και ίσως ήταν η τόση απόσταση από τις ρίζες μου που με έκανε να ενδιαφερθώ για την σύγχρονη Ελλάδα. Μετά από λίγο καιρό, μού δόθηκε η ευκαιρία να δραπετεύσω από τη ζωή μου για ένα χρόνο και να βρεθώ στα περίχωρα της Αθήνας για να διδάξω Αγγλικά.
Η εμπειρία μου από την Ελλάδα ήταν, στο μεγαλύτερο βαθμό της, αστική, αν και περιστασιακώς γνώρισα την ύπαιθρο και τα νησιά και λάτρεψα κάθε λεπτό που έζησα εκεί. Έμαθα να ζω χωρίς αυτοκίνητο. Ερωτεύτηκα. Δοκίμασα σκόρδο, ρίγανη, λεμόνια. Έμαθα να μιλώ Ελληνικά, κυρίως από τους ταξιτζήδες, που μου έδωσαν μαθήματα, συνοδευόμενα με νεύματα και χειρονομίες, και που είχαν και την απολαυστική για μένα συνήθεια να τραγουδούν καθώς οδηγούσαν.
Ξαφνικά, είχα ελεύθερο χρόνο να γράψω κι ένιωσα την ποίηση να ζωντανεύει μέσα μου. Ζούσα σ' ένα εντελώς διαφορετικό περιβάλλον από αυτό που είχε συνηθίσει να ζει ένα κορίτσι από το Μίσιγκαν. Αργοί ρυθμοί, ζεστασιά, ευωδιές, μια χώρα που οι άνθρωποι κυττάζονταν στα μάτια κι άρχιζαν να τραγουδούν χωρίς κανένα λόγο. Έγραψα για το άμεσο περιβάλλον μου, για τη ζωή μου από απόσταση, για τον Έλληνα πατέρα μου.
Μετά από ένα χρόνο, ένιωσα την ανάγκη να ξαναγυρίσω στην πατρίδα μου και να αντιμετωπίσω πάλι τη ζωή μου... Θυμάμαι, ότι επιστρέφοντας με το αεροπλάνο , ήθελα να μείνω ξυπνητή ώστε αυτός ο χρόνος που πέρασα στη Ελλάδα να μην περάσει, ακόμα, στο παρελθόν. Λαγοκοιμήθηκα, όμως, και ξαφνικά τινάχτηκα απότομα με τη σκέψη: Πώς θα ζήσω τώρα εκεί που οι άνδρες δεν τραγουδάνε; - L.H.D.
(μτφ: Ιωάννα Μοάτσου-Στρατηγοπούλου)



Η βραβευμένη ποιήτρια Lonnie Hull Dupont γεννήθηκε στο Τζάκσον της πολιτείας του Μίσιγκαν, και αφού έζησε επί ένα χρόνο στην Ελλάδα και δέκα χρόνια στο Σαν Φρανσίσκο, όπου και υπήρξε ενεργό μέλος, της εκεί ποιητικής κοινότητας, ξαναγύρισε στην γενέτειρά της, όπου εργάζεται ως συγγραφέας και επιμελήτρια βιβλίων. Έχει εκδώσει πέντε ποιητικές συλλογές και ποιήματά της, έχουν δημοσιευθεί σε περισσότερα από εξήντα λογοτεχνικά περιοδικά και ανθολογίες. - (Κ.σ-Μ.)

= = =

Η λέξη "τέχνη", κατά κάποιο τρόπο,
έχει "φορτωθεί" σε άχαρους ανθρώπους.
Κατέληξε να σημαίνει κάτι απειλητικό
και εξεζητημένο, αντί να είναι
συγκινητικό, προσωπικό κι ενδιαφέρον.
Η τέχνη ανήκει σε όλους μας. - L.H.D

(Κ.σ-Μ)

- Πηγή: Kindled Terraces, Edited by Don Schofield -
Truman State University Press

- Φωτογραφίες: epodunk.com, advance.spu.edu
H κεντρική φωτογραφία είναι της Patricia Schwartz
- Εξώφυλλο βιβλίου: chapters.indigo.ca

60 ~ Φράνσις Κινγκ: Με τους ψαράδες της Αρετσούς

Francis Henry King (1923)
Τα ταξίδια με εφοδίασαν με δημιουργική φαντασία


Οι Ψαράδες: Αρετσού

Μυριάδες σκορπούν τα πύρινα ράκη, η νύχτα προβάλλει στον θόλο
Θεϊκό αναρρίγημα. Είναι άραγε η ακτή
Ή στέρνο γυμνό που στράφτει έτσι φωτοβόλο,
Τιτάνες να 'ναι ή θνητοί που ιδρώνουν σκυφτοί στο κουπί;

Σκύβει τώρα ο ουρανός λιγωτικά στο λίκνο της σελήνης,
Κοράσιο, λες, ή μισοφέγγαρο' πάλλεται η γη, στενάζει,
Στο βάρος μιας περπατησιάς γνωρίζει την παραφορά,
Παλάμη που αθέατη τ' άρμενο σιάζει.

Μια ταραχή μες στο μεδούλι του σκότους,
Άλγος τη γαλήνη διαπερνά όταν καρποί χεριών τεντώνουν
Λαγόνες φλέγονται ολονυχτίς μοχθούν στο πόστο τους
Όλο βιάζουν τα ήρεμα νερά ν' αναπηδούν και να κυρτώνουν.

Ό,τι έκρυβε της μέρας το αθώο παιδιάστικο ντύμα
Συντριμμένο στο κατάστρωμα κείται: η σκληρή πάλη του χρόνου,
Θεοί ενάντια σε κτήνη, στριμωγμένοι μαζί νικητής και θύμα,
Η ζωή κι ο θάνατος στη θηλιά του πόνου.

Το αίμα, οι κραυγές, τα μουσκεμένα δίχτυα, ο αλμυρός αφρός.
Κι ο τρόμος μου μαζί, μοιάζουν θαρρείς πως άνθρωπος και μοίρα
Κολλήσαν τα μεριά τους με μια σφιχτή λαβή - ώσπου το πρώτο φως
Μαζεύει σπλαχνικά το δίχτυ τού ανείπωτου απ' τη θνητή του θήρα.

Μετάφραση: Σάκης Σερέφας


Η σκάλα της Αρετσούς, τη δεκαετία του 1950

Ο Φράνσις Κινγκ, βραβευμένος βρετανός συγγραφέας και ποιητής, κατά την τριετία 1950-1952 εργάζεται ως καθηγητής του Βρετανικού Συμβουλίου στην πόλη της Θεσσαλονίκης. Είναι η περίοδος που εκδίδεται το τέταρτο βιβλίο του - The Dividing Stream (1951) - και κερδίζει το βραβείο Σώμερσετ Μωμ (το 1952).



Γεννημένος στο Adelboden της Ελβετίας περνά την παιδική του ηλικία στην Ινδία όπου εργάζεται ο πατέρας του ως κρατικός λειτουργός. Όντας φοιτητής δημοσιεύει τις τρεις πρώτες νουβέλες του και αφού ολοκληρώνει τις σπουδές του στο κολέγιο Μπάλιολ της Οξφόρδης, γίνεται μέλος του Βρετανικού Συμβουλίου και εργάζεται στην Ιταλία, την Ελλάδα, την Αίγυπτο, την Φινλανδία και τέλος στην Ιαπωνία. Το 1964 παραιτείται και αφοσιώνεται ολοκληρωτικά στο γράψιμο. Μυθιστορήματα, διηγήματα, ποιήματα, μεταφράσεις, κριτικές μελέτες, θεατρικά, βιογραφίες αποτελούν το πλούσιο έργο του που εξακολουθεί να το συμπληρώνει μέχρι σήμερα. Το βιβλίο του The Nick of Time ήταν υποψήφιο για το βραβείο Μπούκερ το 2003.

Το 1970 κοινολογεί την ομοφυλοφιλία του και στο αυτοβιογραφικό βιβλίο του Yesterday Came Suddenly, που κυκλοφορεί το 1993, περιγράφει τον μακροχρόνιο δεσμό του με τον σύντροφό του που πέθανε από AIDS το 1988. - (Κ.σ-Μ)

= = =

Francis King:
= Εκτός από τα σχολικά μου χρόνια και την περίοδο του πολέμου, η ζωή μου ήταν μια περιπλάνηση. Η επιθυμία μου να ξεκινώ ταξίδια για νέους προορισμούς αντανακλάται και στα βιβλία μου....

= Οι ξένοι τόποι που επισκέφθηκα ερέθισαν την φαντασία μου και οι υποθέσεις του μεγαλύτερου μέρους των βιβλίων μου εξελίσσονται έξω από την Μεγάλη Βρετανία....

= Κάποια θέματα, βεβαίως, είναι σταθερά αλλά ποτέ δεν θέλησα να ασχοληθώ μόνον με ένα είδος μυθοπλασίας και αυτό ίσως μου έχει στοιχίσει σε δημοφιλία γιατί το αναγνωστικό κοινό έχει την τάση να αγαπά τους συγγραφείς που γράφουν το ίδιο μυθιστόρημα ξανά και ξανά...

= Κάποιες φορές, οι κριτικοί λένε ότι βρίσκουν το έργο μου "μελαγχολικό" και κάποιοι απο τους αναγνώστες μου με ρωτούν γιατί δεν γράφω ποτέ για "ωραίους" ή για "κανονικούς" - αυτό δεν μου κάνει έκπληξη, αφού η δική μου διάθεση είναι βαθιά απαισιόδοξη για τον κόσμο...

Ζητώντας συγχώρεση

Συγχώρα τους φιδίσιους δρόμους των βουνών που σ' έφεραν εδώ
ξυπόλυτο αγόρι - έριχνες ώς χθες στα πρόβατα πετριές
σαν πέτρα κύλησες κι εσύ να μάθεις τώρα σε τούτο το σχολειό
απ' τη ζωή αυτή να δραπετεύεις όπως από του ύπνου τις ρωγμές.

Συγχώρα τον πίνακα και τα θρανία που σε κρατούν φυλακισμένο
πλάι στον άθλιο κόλπο' συγχώρα της καλοπέρασης την πλάνη
που στη μοιραία δίνη της όποιον τραβά παρασυρμένο
μήτε χλεύη μήτε δύναμη ανθρώπου δεν τον φτάνει.

Συγχώρα το δαχτυλίδι, το ρολόι, τις φορεσιές που σε τυλίξαν
ενώ πέρα στα μέρη σου ο ήλιος τώρα πυρώνει
σώματα ξένα - που τη σκιά τους εκεί όπου άλλοτε στεκόσουν ρίξαν,
λόφους, λιβάδια, καλύβες - καθώς η λησμονιά τα κυκλώνει.

Συγχώρα το τραμ που σ' οδηγά
στη φωτισμένη καρδιά μιας πόλης ζοφερής
(σαν παρατάς της κάμαρής σου τα κεριά) και σ' αμολά
στα μπαρ να βρεις χορό, να πιεις, να τσακωθείς.

Συγχώρα τις λέξεις που σε μαλώνουν, σε γδέρνουνε, σε κανακεύουν
- σαν σφυράκια σε λιανίζουν και λάμπεις - κι ακόμη
τ' αχόρταγα μπράτσα, που δεν ξέρουνε αν σε βαστούν ή αν σε σακατεύουν,
την πώρωση που εξαγριώνει και την παραφορά που σε μερώνει.

Συγχώρα το χρήμα, κάθε φιλί, κάθε θάλασσα και γη
που ξοδευτήκανε με προορισμό εσένα. Μα περισσότερο, συγχώρα
τούτην εδώ την άπειρη, τη μάταιη, ανεπίδοτη στοργή
πού μήτε να ζήσεις μήτε ν' αφανιστείς θ' αφήσει ποτέ να έρθει η ώρα.

Μετάφραση: Σάκης Σερέφας
Από το βιβλίο του Αλλόγλωσσα ποιήματα για τη Θεσσαλονίκη
εκδ. Κέδρος, 1997

[τα ποιήματα πρωτοδημοσιεύθηκαν στο Εντευκτήριο - τ.34, Άνοιξη 1996]

- η πρώτη φωτογραφία του F.King είναι από το Εντευκτήριο
-η δεύτερη είναι από βιβλίο του Σάκη Σερέφα
- φωτογραφίες: thedrunkenboat.com, ljudmila.org,
pbase.com,macedonianpark.com
- εξώφυλλα βιβλίων: biography-clarebooks.co.uk,
amazon.com, fantasticfiction.co.uk
- πληροφορίες για τον F.K. από διάφορες ξένες διαδικτυακές πηγές