12 ~ Στη Σάμο με τον Φερεϊντούν Φαριάντ

Fereydoun Faryad (1949)
"Ουρανός χωρίς διαβατήριο"

Πατρίδα μου είναι
ένας ουρανός χωρίς διαβατήριο,
χωρίς πύλη.
Μπαίνω απ’ τον αέρα


Over Teheran

Ξένος του γαλάζιου.
Ξένος των νερών.
Στη γη πεσμένα
πέντε μήλα.
Πού να πάω;

...και από την «πατρίδα των μαγικών παραμυθιών», βρέθηκε στη Σάμο


Σάμος

Η πανάρχαια και μακρινή χώρα μου, η Περσία, είναι πατρίδα μαγικών παραμυθιών. Ο πονεμένος λαός της βασανισμένης αυτής χώρας, στο πέρασμα των αιώνων, για να εκφράσει τα όνειρα και τις επιθυμίες του – σε πείσμα των ταπεινώσεων και των αδικιών, που του έχουν επιβληθεί από ξένους και ντόπιους τυράννους – βρήκε καταφύγιο στη δημιουργία παραμυθιών κι ιστοριών. - Φ.Φ


Khoramshahr, Iran

Καυτό μεσημέρι.
Φλυαρίες των σπουργιτιών.
Πέτρες.
Ένα φύλλο αδιάθετο πέφτει.
Εγώ συλλογιέμαι
το Χοραμσάρ.

Ο Πέρσης λογοτέχνης έρχεται, για πρώτη φορά, στην Ελλάδα το 1980 και στην Σάμο συναντά τον Γιάννη Ρίτσο.

= = = =

Από την εκδήλωση μνήμης για το Γιάννη Ρίτσο που οργάνωσε στις 15 Μαΐου 2006 η Ελεύθερη Έκφραση Γυναικών Βριλησσίων:

O Γιάννης Ρίτσος είναι ο πιο διάσημος Έλληνας ποιητής στην Περσία και ένα από τους πιο αγαπημένους ξένους ποιητές στη χώρα μου.

Tον θαυμάζουν μαζί με τους μεγάλους ποιητές, όπως τον Λόρκα, τον Νερούντα, τον Μαγιακόβσκι, τον Πωλ Ελυάρ και τον T.S. Elliot.

Συναντήθηκα για πρώτη φορά μαζί του στις 4 Αυγούστου, στο όμορφο σπίτι του, στο Καρλόβασι της Σάμου. Αυτή η συνάντηση, που για μένα ήταν μια μοιραία συνάντηση στο χώρο και το χρόνο, κατέληξε σε μία μακρόχρονη φιλία και συνεργασία και μέσω αυτού έμαθα να αγαπώ πολλά πράγματα, και την Ελλάδα.


Πηγαίνομε στο σπίτι του
Παίρνει το διεθνές μας σώμα μές στο σπίτι του
και στο μικρό σαν βάρκα δωμάτιο
σαν ένας παλιός θαλασσοδαρμένος ναυτικός
μάς αποκαλύπτει τη θάλασσα
Ο Ρίτσος λέει: αυτό είναι το σπίτι μου
πλάι στις απλές καρδιές άλλων σπιτιών
…
Και μετά μας χαρίζει μερικές θαλασσόπετρες
χαραγμένες με εικόνες αρχαίων εραστών
κλαδιά ελιάς στα χέρια τους
συνεχίζοντας τις αιώνιες γραμμές της οδύνης


Σάμος, Καρλόβασι

Ο Γιάννης Ρίτσος ύψωσε τις απαιτήσεις μου και απ’ την ποίηση και απ’ τους ανθρώπους. Με δίδαξε πώς να δω τους ανθρώπους πώς να τους αγαπήσω και πώς να επεξεργασθώ το υλικό που είχα μέσα μου και να το κάνω ποίηση χρήσιμη για τον αναγνώστη.

Φυλακισμένα ποιήματα χρόνια και χρόνια.
Οι λέξεις αιωρούνται σαν ανεκπλήρωτες
επιθυμίες.
Περιμένουν.

Για μένα ήταν μια ευτυχία που τον εγνώρισα. Μια ευτυχία που πάντα την συνοδεύει μια σκιά θλίψης.


Mε τον Χρίστο Αλεξίου, Βριλήσσια 15/5/2006

= = = =


Elfie Besuden: Σάμος

Ο πόλεμος Ιράν–Ιράκ (1980-1988) τον αναγκάζει να εγκαταλείψει τη χώρα του οριστικά.

Επαναστάσεις, πόλεμοι, πραξικοπήματα,
και πάλι, και πάλι, και πάλι.
Κι ένας τυφλός ζητιάνος
μ' ένα κλουβί πουλιού στο χέρι
περνάει χτυπώντας το ραβδί του
στο σκοτεινό δρόμο.


Το μουσουλμανικό τέμενος Jame στο Khoramshahr πριν

...και μετά τον πόλεμο


Ερειπωμένος κόσμος,
καμένη ιστορία,
αρχεία πεταμένα στους δρόμους
χωρίς άλογο, χωρίς τροχό, χωρίς σημαία.
Κι ένα κοτσύφι
μάταια προσπαθεί
να θυμηθεί το τραγούδι του.


Robert F. Bukaty / AP

…όλοι ονειρεύονται να σταματήσει ο πόλεμος, να γεμίσει ο ουρανός χαρταετούς και πολύχρωμα μπαλόνια.



Ο Αλβάν στην ταράτσα κρατάει στη φούχτα του τους σπάγκους των πολύχρωμων μπαλονιών του που σχηματίζουν πάνω από το κεφάλι του ένα ουράνιο τόξο. Όταν φυσάει ένα δροσερό αεράκι νιώθει να χάνει το βάρος του, σαν να φυτρώνουν φτερά στα πλευρά του και τα πόδια του ανάλαφρα αιωρούνται χωρίς ν’ αγγίζουν την ταράτσα.
Φ.Φ.:«Το όνειρο του Αλβάν»

= = = =

Πάνε εικοσιένα χρόνια που ο Φερεϊντούν Φαριάντ ζει στην Ελλάδα. Όμως η χορήγηση της ελληνικής υπηκόοτητας στον Πέρση ποιητή, δεν δόθηκε με την ίδια ευκολία που δόθηκε σε Τσετσένους και Γεωργιανούς «ψηφοφόρους» ή σε αθλητές που είχαν «Ελληνίδα προγιαγιά».
Επιστρέφοντας από ολιγοήμερες διακοπές, βρήκε στο σπίτι του μήνυμα να επισκεφθεί το μέγαρο της Αστυνομίας, στη λεωφόρο Αλεξάνδρας. Εκεί τον ενημέρωσαν ότι μπορεί να υποβάλει αίτηση ανανέωσης της άδειας παραμονής στη χώρας μας, ώστε να μπορεί να στηρίξει και τυπικά το αίτημά του για απόκτηση της ελληνικής υπηκοότητας.
ΓΡ.Ρ. – Ελευθεροτυπία, 16/8/99

Πικρή ξενιτιά.
Ούτε γράμμα, ούτε χτύπημα της πόρτας.
Τίποτα.
Ένα σπουργίτι
κάθισε στο παράθυρό μου
μ' ένα στίχο της Σαπφώς
στο ράμφος του.


Ο Φερεϊντούν Φαριάντ σε παιδική ηλικία

Τα χρόνια περνούν.
Ο ήλιος, με τον ίδιο ρυθμό,
ανοιγοκλείνει τα παράθυρα.
Παιδιά γεννιούνται.
Οι μέρες κυκλοφορούν με τρίκυκλα.
Γερνάμε.



Πάλι καλά, που ύστερα από 15 χρόνια παραμονής στην Ελλάδα, τη μετάφραση των επιφανέστερων εκπροσώπων των ελληνικών γραμμάτων στα περσικά και την εγγραφή του με τιμητικούς επαίνους στην Ένωση Έλλήνων Συγγραφέων, δεν του ζήτησαν κάποιοι φωστήρες της απίστευτης ελληνικής γραφειοκρατίας να διαγωνιστεί και στα τρίποντα, με εξεταστή τον Μπαζάρεφ...
...ο Pώσος μπασκετμπολίστας Σεργκέι Μπαζάρεβιτς, που εξασφάλισε σε χρόνο ρεκόρ την ελληνοποίησή του για να μεταγραφεί στον ΠΑΟΚ, έφερε στο διαβατήριό του σφραγίδα του ελληνικού προξενείου τού Νοβοροσίσκ, σύμφωνα με την οποία η μητέρα του είναι ελληνικής καταγωγής (Πόντια)……Προφανώς, οι ρίζες της μητέρας τού κ. Μπαζάρεβιτς χάνονται στα βάθη της Ιστορίας -ίσως και στην εποχή της Aργοναυτικής Eκστρατείας- και ως εκ τούτου είναι αδύνατη η ασφαλής εξακρίβωση των στοιχείων που έδωσε ο συμπαθής μπασκετμπολίστας. Εξ ου και το σφάλμα του κ. Φαριάντ Ραχίμι. Αν δήλωνε Ελληνας καταγόμενος από Αθηναίο αιχμάλωτο της εποχής των Περσικών Πολέμων ή της εκστρατείας του Mεγάλου Αλεξάνδρου, ίσως σήμερα να είχαν λυθεί τα προβλήματά του… - ΓΡ.Ρ. - Eλευθεροτυπία, 6/08/99

Μιλάω στα δέντρα περσικά
Εγώ είμαι ξένος.

Μιλάω στα δέντρα περσικά.
Τα δέντρα μού αποκρίνονται.
Μέσα σ' αυτή τη συγγένεια
δεν είμαι ξένος




Τι όνειρα έβλεπα απόψε στον ύπνο μου,
όλο περιστέρια, χαρταετούς και πολύχρωμα μπαλόνια...

Όνειρα με Χαρταετούς και Περιστέρια
Περσία 1984 – Μετάφραση Γιάννη Ρίτσου (εκδ. Κέδρος)

O Φερεϊντούν Φαριάντ «αισθάνεται μεγάλη τιμή», που αποσπάσματα από αυτό το παραμύθι του, περιέχονται στην διδακτική ύλη της ε' και στ' τάξης του ελληνικού δημοτικού σχολείου.



1986 Περσία: Κρατικό Βραβείο για την καλύτερη μετάφραση και την καλύτερη λογοτεχνική γλώσσα για το βιβλίο Το Κύμα.

2005 Eλλάδα: Βραβείο της Εταιρείας Ελλήνων Μεταφραστών Λογοτεχνίας για την μετάφραση από τα ελληνικά στα περσικά Το Ημερολόγιο Εξορίας, Ανθολογία Ποίησης του Γ. Ρίτσου.


يانيس‌ريتسوس

Εικόνες της ειρήνης *
(ανέκδοτο ποίημα του Φερεϊντούν Φαριάντ σε μετάφραση Γιάννη Ρίτσου)

Γι αυτόν ο κόσμος είναι ένα βιβλίο της Ιστορίας.
Κάθε μέρα
κατεβαίνει τα σκαλοπάτια
και πατάει το πόδι του στη γη
Διαβάζει ανθρώπους
σαν τις παλιές σελίδες αυτού του βιβλίου
και λέει:
"Πόσο αγαπώ τα κεφάλαια της γονιμότητας,
πόσο αγαπώ τα κεφάλαια του Έρωτα,
τα κεφάλαια της φιλίας,
τα κεφάλαια της πρασινάδας..."

Φτάνει κοντά στα ερείπια,
μυρίζεται το μπαρούτι,
βλέπει τα φύλλα των δένδρων
είναι από μολύβι.

Η καρδιά του νυχτώνει και φωνάζει: Ω,
τούτος ο κόσμος είναι ένα βιβλίο πολυσέλιδο
πόσο αγαπώ τα κεφάλαια της ειρήνης.



Αλληγορίες *
(ανέκδοτο)

Ένας κότσυφας έχτισε σπίτι σε σιωπηλό χωράφι.
Οι ποιητές
όρισαν το ηλιοτρόπιο
αλληγορία του ήλιου
Το σιτάρι
αλληγορία του ψωμιού
Τις λέξεις
αλληγορία της ελευθερίας.

* Για την αναδημοσίευση των δύο ανέκδοτων ποιημάτων, ο ποιητής παρακαλεί να επικοινωνήσετε μαζί του: fereydoun_faryad@yahoo.com - τηλ: 210 8643741



Από τον Oυρανό χωρίς διαβατήριο

Τη γλώσσα της ποίησης την έμαθα
απ' τ' άστρα, απ' τα πουλιά, απ' τα φύλλα
κι απ' τους πλανόδιους τροχιστές.

* * *

Καλύπτω τις τρύπες
με φεγγάρι, με ποιήματα
ή με τα φιλιά σου.

* * *

Εγώ κοιμάμαι.
Οι λέξεις αγρυπνούν
Σχηματίζουν στον ύπνο μου
πουλιά και δέντρα.
Ξυπνώ
Ούτε πουλί ούτε δέντρο.

* * *

Όλα μου τα ταξίδια εσύ.
Όλες μου οι θάλασσες εσύ.
Όλα μου τα ναυάγια εσύ.
Όταν σε συλλογιέμαι
ένας άνεμος με παίρνει
μαζί με το κρεβάτι μου
χωρίς πυξίδα, χωρίς τιμόνι, χωρίς πανί.

Φερεϊντούν Φαριάντ

= = = =

Φερεϊντούν Φαριάντ: Μεταφράζοντας Ρίτσο στα περσικά
από την Ελευθεροτυπία - 21/03/2006

Ο Πέρσης ποιητής Φερεϊντούν Φαριάντ γεννιέται στο Χοραμσάρ της Περσίας (1949), από φτωχή οικογένεια, χωρίς ποτέ να απομακρύνεται από την αρχαία θρησκεία των Περσών, τον ζωροαστρισμό. Σήμερα, Ημέρα της Ποίησης, γιορτάζουν οι ζωροάστρες την Πρωτοχρονιά τους, που στα περσικά ονομάζεται Νο Ρουζ. Καταφέρνει, παρά τις οικονομικές δυσκολίες του, να σπουδάσει και να μάθει ξένες γλώσσες (αγγλικά και γαλλικά), ώσπου έρχεται στην Ελλάδα το 1980.

Συνδέεται αμέσως με τον Γιάννη Ρίτσο, με τον οποίο συνεργάζεται την πενταετία '85-'90 σε μεταφράσεις ποιημάτων του μεγαλύτερού του σε ηλικία ποιητή. Τα «Ημερολόγια εξορίας» (1990) είναι η πρώτη ανθολογία του Γιάννη Ρίτσου στα περσικά. Ομως, η δεύτερη ανθολογία «Πέτρινος χρόνος» (2004) του έφερε το Κρατικό Βραβείο Μετάφρασης ελληνικού έργου σε ξένη γλώσσα. Περιλαμβάνεται η ομότιτλη συλλογή, ο «Ανθρωπος με το Γαρύφαλλο», επιλογή από τα «Ημερολόγια εξορίας», καθώς και τα μεγάλα ποιήματα «Γράμμα στον Ζολιό Κιουρί», «Ακροβολισμός», «Το ποτάμι κι εμείς», «Τρία χορικά», «Ο γιος μου το φεγγάρι μου», «Η ανυπόταχτη πολιτεία», «Τα ημερολόγια και επιστολές φαντάρου» (αποσπάσματα ενός χαμένου έργου του Ρίτσου), «Το χρέος των ποιητών», «Ο Ηρακλής και εμείς».

Τον Πέρση, φίλο της ελληνικής ποίησης, τιμά η ΕΤ1: Το πορτρέτο «Φερεϊντούν Φαριάντ: Ουρανός χωρίς διαβατήριο», σε σκηνοθεσία Δημήτρη Γιατζουτζάκη, προβάλλεται αύριο στις 10 μ.μ. στην εκπομπή «Παρασκήνιο». Στα ελληνικά, κυκλοφόρησαν η ποιητική συλλογή «Ουρανός χωρίς διαβατήριο» («Γνώση», 1995), το βιβλίο για παιδιά, σε απόδοση Γιάννη Ρίτσου, «Ονειρα με χαρταετούς και περιστέρια» («Κέδρος», 1988) και η Ανθολογία Κλασικής Περσικής Ποίησης («Αρμός», 1997).

Μάλιστα, απόσπασμα από τα «Ονειρα» έχει συμπεριληφθεί στο ανθολόγιο λογοτεχνικών κειμένων της Ε' και ΣΤ' Δημοτικού, «Με λογισμό και μ' όνειρο». Εν τω μεταξύ, έχει ετοιμάσει στα ιρανικά τη μετάφραση ανθολογίας ογδόντα οκτώ ποιητών, από τον Καβάφη μέχρι σήμερα, με τον τίτλο «Φωτεινό παράθυρο». Στη μητρική του γλώσσα ο Φερεϊντούν Φαριάντ έχει επίσης αποδώσει διηγήματα του Αντώνη Σαμαράκη.

«Παρομοιάζω τη μετάφραση με το αρνητικό μιας φωτογραφίας. Το βουτάς στο οξύ των λέξεων της μητρικής γλώσσας για να εμφανιστεί. Τότε η φωτογραφία που είναι η μετάφραση, καταλαβαίνω ότι είναι ωραία. Μετά το επεξεργαζόμαστε, δεν το δίνουμε αμέσως στη δημοσιότητα, όπως το βλέπουμε στο πρωτότυπο». Αυτό είναι το μεταφραστικό φως του Φερεϊντούν Φαριάντ. - Β.Κ.Κ.

- Φωτογραφίες, πίνακας, εξώφυλλο βιβλίου: samos.net.gr,
pz.rawa.org, samos.gr, ostan-kz.ir, greekislands.com,
samos.et.tudelft.nl, besuden.at, users.att.sch.gr,
protoporia.gr, trekearth.com, dav-rosenheim.de
- Ποιήματα καικείμενα του Φ.Φ.: από το dedalus.gr
και από την εκδήλωση στα Βριλήσσια.
- Tα δύο ανέκδοτα ποιήματα του Φερεϊντούν Φαριάντ,
παραχωρήθηκαν στο "ταξιδεύοντας" από τον ποιητή

= = = = = =

Ενημέρωση 6/2/2012

- in.gr: Πέθανε ο Ιρανός ποιητής Φερεϊντούν Φαριάντ

Ο Ιρανός ποιητής και φίλος της ελληνικής ποίησης, Φερεϊντούν Φαριάντ, πέθανε το βράδυ της Κυριακής σε ηλικία 63 ετών, χτυπημένος από τον καρκίνο. Ο Φερεϊντούν Φαριάντ εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα από το 1980 και συνδέθηκε εξαρχής με τον Γιάννη Ρίτσο. Η ελληνική πολιτεία τον τίμησε, το 2005, με το Κρατικό Βραβείο Μετάφρασης ελληνικού έργου σε ξένη γλώσσα, για την ανθολογία του Γιάννη Ρίτσου «Πέτρινος χρόνος», στα ιρανικά. Στη μητρική του γλώσσα έχει επίσης αποδώσει την ανθολογία νεοελληνικής ποίησης με τίτλο «Η ελληνική ποίηση του Σήμερα - Φωτεινό Παράθυρο σε 100 χρόνια ελληνικής μοντέρνας ποίησης». Επίσης, έχει μεταφράσει ποιήματα της Σαπφούς, με τίτλο «Τα τραγούδια του Έρωτα και η Σελήνη της Μοναξιάς». Ως ποιητής, ο Φερεϊντούν Φαριάντ έχει τιμηθεί για την ποιητική του συλλογή «Ουρανός χωρίς Διαβατήριο», με το Βραβείο Ευρωπαϊκής Εταιρείας Επιστημόνων, Λογοτεχνών και Καλλιτεχνών 2001. Το έργο του για παιδιά «Όνειρα με Χαρταετούς και Περιστέρια»,
έχει τιμηθεί με το βραβείο Άντερσεν και, μεταφρασμένο στα ελληνικά από τον Γιάννη Ρίτσο, διδάσκεται σε ανθολογία της Ε' και ΣΤ' δημοτικού σχολείου. O Φερεϊντούν Φαριάντ γεννήθηκε το 1949 στην Χοραμασάρ της Περσίας, από φτωχή οικογένεια. Παρά τις οικονομικές δυσκολίες σπούδασε κοινωνικές επιστήμες και συγκριτική λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο της Τεχεράνης. Στην Ελλάδα σπούδασε αρχαία και νέα ελληνικά. Ο ποιητής, συγγραφέας παιδικών βιβλίων και μεταφραστής υπήρξε μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Συγγραφέων και είχε ελληνική υπηκοότητα. Το πορτρέτο του Ιρανού ποιητή και συγγραφέα είχε παρουσιαστεί στην κπομπή «Παρασκήνιο», της ΕΤ1, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Γιατζουζάκη. Newsroom ΔΟΛ, με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ

- Η Αυγή, 7/2/2012: Πέθανε ο Φερεϊντούν Φαριάντ: Ένας Ιρανός φίλος

Πραγματικός φίλος της Ελλάδας και της ποίησής της, αγαπητός φίλος και μεταφραστής του Γιάννη Ρίτσου, ποιητής ο ίδιος και συγγραφέας παιδικών βιβλίων, ο Ιρανός ποιητής Φερεϊντούν Φαριάντ, πέθανε το βράδυ της Κυριακής σε ηλικία 63 ετών, χτυπημένος από τον καρκίνο. Η γνωριμία του με τον Ρίτσο υπήρξε καθοριστική και για τον ίδιο, όπως συχνά έλεγε, αλλά και για την σχέση του με την Ελλάδα. "Αυτή η συνάντηση που για μένα ήταν μια μοιραία συνάντηση στον χώρο και στον χρόνο, κατέληξε σε μια μακροχρόνια φιλία και συνεργασία. Μέσω του Ρίτσου έμαθα να αγαπώ πολλά πράγματα και την Ελλάδα" έλεγε χρόνια αργότερα ο Φαριάντ. Εγκαταστάθηκε στη χώρα μας το 1980 και έκτοτε υπήρξε ο βασικός συνδετικός κρίκος ανάμεσα στην ελληνική ποίηση και το ιρακινό αναγνωστικό κοινό. Ουσιαστική γέφυρα της ελληνικής ποίησης με το Ιράκ. Μετάφρασε Ρίτσο και Ελύτη, μετέφερε στη μητρική του γλώσσα την ανθολογία νεοελληνικής ποίησης με τίτλο «Η ελληνική ποίηση του Σήμερα - Φωτεινό Παράθυρο σε 100 χρόνια ελληνικής μοντέρνας ποίησης», μετάφρασε επίσης ποιήματα της Σαπφούς, με
τίτλο «Τα τραγούδια του Έρωτα και η Σελήνη της Μοναξιάς». Η ανθολογία του Γιάννη Ρίτσου "Πέτρινος χρόνος" στα ιρανικά, του χάρισε το Κρατικό Βραβείο Μετάφρασης ελληνικού έργου σε ξένη γλώσσα. Ως ποιητής, ο Φερεϊντούν Φαριάντ έχει τιμηθεί για την ποιητική του συλλογή «Ουρανός χωρίς Διαβατήριο», με το Βραβείο Ευρωπαϊκής Εταιρείας Επιστημόνων, Λογοτεχνών και Καλλιτεχνών 2001. Το έργο του για παιδιά «Όνειρα με Χαρταετούς και Περιστέρια», έχει τιμηθεί με το βραβείο Άντερσεν και, μεταφρασμένο στα ελληνικά από τον Γιάννη Ρίτσο, διδάσκεται σε ανθολογία της Ε' και ΣΤ' δημοτικού σχολείου. O Φερεϊντούν Φαριάντ γεννήθηκε το 1949 στην Χοραμασάρ της Περσίας, από φτωχή οικογένεια. Παρά τις οικονομικές δυσκολίες σπούδασε κοινωνικές επιστήμες και συγκριτική λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο της Τεχεράνης. Στην Ελλάδα σπούδασε αρχαία και νέα ελληνικά.
... ... ...